Η ψυχολογική ενίσχυση, του τραυματία αθλητή

Oι τραυματισμοί στον αθλητισμό είναι ένα πολύ συχνό γεγονός που εκτός από σωματικό πόνο και δυσφορία συνοδεύονται από μια σειρά από ψυχολογικά συμπτώματα όπως συναισθήματα απογοήτευσης, θλίψης, άγχους, φόβου, θυμού κ.α.

Είναι γεγονός πως ακόμη και στις ομάδες με τους καλύτερους επαγγελματίες, με την καλύτερη δυνατή κατάρτιση και επίβλεψη, οι τραυματισμοί είναι αναπόφευκτοι.

Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε λοιπόν ότι οι τραυματισμοί δεν αφορούν μόνο το σώμα ενός αθλητή και πως συνδέονται με ψυχολογικούς παράγοντες όπως το στρες. Πιο συγκεκριμένα, έχει βρεθεί πως ένα στρεσογόνο γεγονός (π.χ. ένας σημαντικός αγώνας ή μία κακή εμφάνιση) μπορεί να συντελέσει σε έναν τραυματισμό αναλόγως με την προσωπικότητα του αθλητή και το πόσο «απειλητική» θα εκλάβει τη δεδομένη κατάσταση.

Σε αυτή την περίπτωση, είναι πιθανό να αυξηθεί το άγχος του, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει μείωση της συγκέντρωσης και ένταση στους μύες και κατά συνέπεια να αυξηθούν οι πιθανότητες ενός τραυματισμού. Σε έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί έχει βρεθεί πως οι αθλητές με υψηλά επίπεδα στρες έχουν περισσότερες πιθανότητες να υποφέρουν από τραυματισμούς εν συγκρίσει με αθλητές που παρουσιάζουν χαμηλότερα επίπεδα.

Ο κλάδος της Αθλητικής Ψυχολογίας έχει μελετήσει τις συναισθηματικές αντιδράσεις των αθλητών στους τραυματισμούς και έχει προτείνει πως οι πιο συχνοί τρόποι αντίδρασης που διαδέχονται ο ένας τον άλλο είναι οι εξής:

1. Ο αθλητής συγκεντρώνει το ενδιαφέρον του γύρω από την αιτία του τραυματισμού του, τον πόνο που βιώνει και τις αρνητικές συνέπειες αυτού.

2. Ο αθλητής νιώθει μια γενικότερη ταραχή, απογοήτευση, λύπη, άρνηση.

3. Ο αθλητής αποδέχεται τον τραυματισμό του και τον αντιμετωπίζει σαν ένα φυσιολογικό γεγονός, παρουσιάζεται αισιόδοξος και κάνει προσπάθεια για μια ομαλή ανάρρωση.

Ωστόσο, αξίζει να τονίσουμε, πως καθώς ο κάθε αθλητής έχει τη δική του προσωπικότητα, ο χρόνος προσαρμογής και διαδοχής των σταδίων μπορεί να διαφέρει. Παραδείγματος χάρη ένας αθλητής είναι δυνατόν να περάσει στο τρίτο στάδιο μέσα σε ένα διάστημα τριών ημερών, ενώ ένας άλλος πιθανόν να χρειαστεί κάποιες εβδομάδες.

Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει μεγάλα άλματα αναφορικά με την αποκατάσταση των τραυματισμών στα αθλητικά πλαίσια. Πλέον οι μεγαλύτεροι αθλητικοί σύλλογοι χρησιμοποιούν μια ολιστική προσέγγιση αντιμετώπισης των τραυματισμών και έχουν ως στόχο όχι μόνο την ανάρρωση του σώματος αλλά και την επαναφορά και τη βελτίωση της ψυχολογικής κατάστασης.

Συνήθως οι αθλητικοί ψυχολόγοι ακολουθούν 3 φάσεις παρέμβασης:

1η Φάση: Βοηθάμε τον αθλητή να αντιμετωπίσει την συναισθηματική αναταραχή που εμφανίζεται με τον τραυματισμό.

2η Φάση: Βοηθάμε τον αθλητή να έχει κίνητρα και να ακολουθεί τη διαδικασία ανάρρωσης, που του έχει επισημανθεί από τους ειδικούς που τον φροντίζουν.

3η Φάση: Βοηθάμε τον αθλητή να επιστρέψει μετά την πλήρη ανάρρωσή του στο πρόγραμμα που ακολουθούσε και να ξαναμπεί σε φυσιολογικούς ρυθμούς.

Παρακάτω ακολουθούν κάποιες συμβουλές για καλή και επιτυχή ανάρρωση:

Για τους αθλητές

• Σκέψου τον τραυματισμό σου σαν κάτι φυσιολογικό που είναι αναπόφευκτο μέσα στο πλαίσιο του αθλητισμού.
• Θέσε στόχους. Είναι πολύ σημαντικό να θέσεις νέους στόχους μετά τον τραυματισμό σου. Π.χ. σε συνεργασία με το γιατρό και τον προπονητή σου θέσε μια ημερομηνία για το πότε θα είσαι εντελώς καλά και θα επιστρέψεις στο γήπεδο.
• Μίλησε με άτομα που μπορούν να σε στηρίξουν και μοιράσου τις σκέψεις σου. Αυτοί μπορεί να είναι οι γονείς σου, οι συναθλητές σου, ο προπονητής σου, ο αθλητικός ψυχολόγος κ.α.
• Προσπάθησε να χρησιμοποιείς τεχνικές που μειώνουν το άγχος και τα αρνητικά συναισθήματα, παίρνοντας παραδείγματος χάρη βαθιές ανάσες και προσπάθησε να ελέγξεις και να αποκλείσεις πιθανές δυσλειτουργικές σκέψεις που κάνεις.

Για τους προπονητές

• Προσπαθήστε να ενθαρρύνετε την επαφή και την επικοινωνία με τους τραυματισμένους αθλητές σας.
• Δείξτε ενσυναίσθηση και γίνετε υποστηρικτικοί τώρα που σας έχουν περισσότερο ανάγκη.
• Προσπαθήστε να καταλάβετε τις ατομικές διαφορές ανάμεσα στους τραυματισμένους αθλητές σας, τόσο στα συναισθήματα όσο και στους ρυθμούς ανάρρωσής τους.
• Ενθαρρύνετε τους τραυματίες να μιλήσουν με συναθλητές τους που έχουν περάσει πρόσφατο τραυματισμό και να τους εξηγήσουν πως το ξεπέρασαν, τις σκέψεις που έκαναν, και πώς αντιμετώπισαν γενικά τα αρνητικά συναισθήματα.
• Εφόσον είναι δυνατόν, βοηθήστε τους αθλητές σας να χρησιμοποιήσουν την ψυχολογική τεχνική της νοερής απεικόνισης, ώστε να μπορούν νοητά να κάνουν προπόνηση εφόσον σωματικά δεν είναι εφικτό. Η συγκεκριμένη τεχνική έχει βρεθεί να είναι από τις πιο δημοφιλείς ανάμεσα σε αθλητές κατά τη διάρκεια ανάρρωσης από τραυματισμό.
• Εφόσον είναι εφικτό, χρησιμοποιείστε την τεχνική της προοδευτικής χαλάρωσης, η οποία θα βοηθήσει τόσο στο ψυχολογικό όσο και στο σωματικό τομέα.

Ψυχολόγος 

Γλυκερία Σκούρα